Reeds 834 organisaties vragen uitbreiding statiegeld in Nederland en België

1 jaar Statiegeldalliantie toont snelle groei van breed draagvlak

Op 27 november 2017 ging de Statiegeldalliantie van start. 21 organisaties uit Vlaanderen en Nederland slaan de handen in elkaar voor statiegeld. Verenigd in “de Statiegeldalliantie” vragen ze hun regeringen om statiegeld op alle PET-flessen en blikjes in te voeren. Het initiatief van Recycling Netwerk Benelux heeft als bedoeling om het zeer brede en diverse draagvlak voor statiegeld zichtbaar te maken.

Van in het begin zijn zowel de grootste vrouwenorganisatie in Vlaanderen, surfers in Nederland, duurzame Nederlandse bedrijven, de Belgische consumentenbond, milieuorganisaties en een grote afvalintercommunale van de partij. De diversiteit van het draagvlak voor statiegeld is dus meteen al duidelijk.

Allemaal stellen ze één eenvoudige, bescheiden vraag aan de regeringen in Nederland en België: “voer statiegeld in op alle blikjes en plastic drankflessen”.

Elke organisatie in België en Nederland die deze vraag onderschrijft, kan zich eenvoudig aanmelden via de website statiegeldalliantie.org. Op die website worden het logo en de motivatie van de partners gepubliceerd.

Er streden al heel veel mensen op lokaal niveau tegen zwerfvuil. 40 procent van het volume zwerfafval bestaat uit blikjes en flesjes. Die gaan jaarlijks met miljarden over de toonbank, dikwijls bestemd voor consumptie buitenshuis. Voor de gemeentelijke schoonmaakploegen en vrijwillige zwerfvuilrapers is het dus dweilen met de kraan open.

De milieuorganisaties protesteren al langer tegen de plastic vervuiling. Maar het idee van de Statiegeldalliantie was dat er veel meer actoren in de samenleving problemen hebben met zwerfvuil, en statiegeld als een belangrijk deel van de oplossing zien. We hoopten dat we niet alleen milieuorganisaties, maar ook andere organisaties hier rond zouden kunnen samenbrengen.

Dat bleek te kloppen. Door de media-aandacht voor de lancering van de Statiegeldalliantie in de Nederlandse krant Trouw en de Belgische krant De Standaard sloten zich binnen twee weken tijd 26 extra partners uit Vlaanderen en Nederland aan bij de Statiegeldalliantie.

 

Sneeuwbaleffect bij de gemeenten en provincies

Terwijl het Algemeen Overleg Circulaire economie in de Tweede Kamer over statiegeld debatteert, besluit de gemeenteraad van Amsterdam zich aan te sluiten bij de alliantie. Daarmee begint de bal te rollen en sluiten zich dagelijks nieuwe gemeenten aan.

In januari 2018 is het aantal aangesloten Nederlandse gemeente gestegen tot 29, met een gezamenlijk inwonersaantal van 3,4 miljoen mensen. Begin maart zijn het er dan al bijna tweehonderd (10 miljoen inwoners). De alliantie telt op dat moment ruim 400 partners. Hieronder ook afvalbedrijven, zoals Meerlanden, die voor meerdere gemeenten de afvalinzameling en-verwerking verzorgen en dagelijks geconfronteerd worden met al het zwerfvuil op straat. In de maanden die volgen ligt in bijna elke Nederlandse gemeente een motie voor aansluiten bij de Statiegeldalliantie op de vergadertafel. Mede door de onvermoeibare inzet van alliantiepartner Stichting Go Clean De Liemers, die alle Nederlandse gemeenten, provincies en waterschappen aanschrijft, zijn na 1 jaar Statiegeldalliantie 95% van alle Nederlandse gemeenten en álle 12 provincies en 21 waterschappen aangesloten. Het is duidelijk: de roep om statiegeld vanuit lokale overheden is nagenoeg unaniem.

 

In Vlaanderen sluiten de grote natuurvereniging Natuurpunt en 7 Vlaamse steden en gemeenten zich midden januari aan. Afvalintercommunale IVVO en milieuorganisaties JNM en Gents MilieuFront vervoegen eveneens de alliantie. Begin februari is het aantal Vlaamse steden en gemeenten al gegroeid tot 36, waaronder Hasselt, Zoersel, Gent, Zedelgem en Diest. Ook energiecoöperatieve Ecopower, het Boomtown festival en de provincie Limburg sluiten zich aan bij de eis. In mei overschrijdt de alliantie de kaap van de helft van de Vlaamse gemeenten.

 

 

 

Debat in de media en samenleving

In de loop van 2018 komt de discussie rondom statiegeld steeds vaker aan bod in zowel de Nederlandse als Belgische media en samenleving. De Statiegeldalliantie organiseert zelf geen acties, maar moedigt haar partners wel aan om er, eventueel samen, op te zetten. Veel acties van statiegeldalliantie partners droegen bij aan statiegeld en zwerfvuil in media en debat te krijgen. En zo werd statiegeld weer sexy, schrijft De Standaard in maart.

Met ludieke acties vroegen in december 2017 zowel afvalintercommunale Limburg.net als milieuorganisaties Gents Milieufront en Recycling Netwerk Benelux aan Coca-Cola om zich uit te spreken voor statiegeld. Ook publiceert Limburg.net haar onderzoek dat toont dat het zwerfafval uitpuilt van blikjes en plastic flesjes.

TestAankoop, de consumentenorganisatie van België, is alliantiepartner vanaf het allereerste uur. Uit hun bevraging onder 1150 consumenten bleek dat 66% van de Belgen voorstander is van statiegeld.

De Nederlandse Consumentenbond, de grootste consumentenorganisatie van Nederland, wordt ook lid van de alliantie nadat een vragenlijst onder 2.000 leden van het Consumentenbond-panel aantoont dat een grote meerderheid voorstander is van het uitbreiden van statiegeld naar kleine plastic drankflesjes (84%) en drankblikjes (75%).

Het Nederlandse consumentenprogramma Radar besteedt aandacht aan het verzet van het Afvalfonds en de supermarkten tegen statiegeld. Bijna 80 procent van ruim 40.000 testpanelleden staat positief tegenover statiegeld op halve-liter flesjes en blikjes. Dit vooral omdat het de hoeveelheid zwerfafval kan terugdringen. Een nog grotere groep geeft aan blikjes en flesjes ook daadwerkelijk in te leveren wanneer er statiegeld op wordt geheven.

 

Toch zijn er ook supermarkten die zich niet verzetten tegen statiegeld. Ekoplaza, Nederlandse biologische supermarktketen met 75 vestigingen in Nederland vervoegt in maart de alliantie en zet tegelijkertijd de weg in naar een zoveel als mogelijk plasticvrij assortiment.

Zowel Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland LTO als het Vlaamse Algemeen Boerensyndicaat ABS sluiten zich begin 2018 aan bij de alliantie. Het ABS lanceert in Vlaanderen een campagne tegen de schadelijke gevolgen van de drankblikjes voor hun runderen. Bij het maaien belanden er soms stukjes van weggegooide blikjes of ander zwerfvuil in het veevoeder waardoor de maag van de koe kan geperforeerd worden. Jaarlijks sterven hierdoor naar schatting duizenden koeien aan de gevolgen van zwerfvuil.

 

 

 

Debatten in het Vlaams parlement en de Tweede Kamer

De snelle groei, en het brede draagvlak voor statiegeld, zet de Vlaamse parlementsleden aan het nadenken. De oppositiepartijen SP.A en Groen spreken zich al snel uit pro-statiegeld. Ook regeringspartij CD&V maakt kenbaar voor de uitbreiding van statiegeld te zijn. Het Vlaams parlement debatteert niet minder dan 10 keer over statiegeld in de strijd tegen zwerfvuil op één jaar tijd. Sommige debatten waren behoorlijk heftig. De Vlaamse regering blijft echter treuzelen met een besluit tot de invoering van statiegeld.

In de Nederlandse Tweede Kamer domineert de discussie over statiegeld menig Algemeen Overleg Circulaire Economie. In maart 2018 komt staatssecretaris Stientje van Veldhoven (D66) met een brief aan de Tweede Kamer waarin staat dat de Nederlandse regering het bedrijfsleven twee jaar de tijd geeft om beter te gaan recyclen en het aantal flesjes in het zwerfafval met 70-90% te verminderen. Lukt dat niet, dan komt er vanaf 2021 statiegeld op plastic flesjes, zegt de staatssecretaris.

Dit uitstel van besluiten tot de invoering van statiegeld, en het stilzwijgen over blikjes, leidt in de weken erna tot aanmelding van tientallen nieuwe gemeenten, bedrijven en organisaties bij de Statiegeldalliantie. De vraag van de Statiegeldalliantie blijft dat de regering direct een definitief besluit neemt om statiegeld uit te breiden naar alle plastic drankflessen en blikjes.

Door het hoge aantal toetredingen van Nederlandse gemeenten, spreekt het Algemeen Dagblad van een ‘smeekbede’ van de Nederlandse gemeenten aan de Nederlandse regering om toch snel statiegeld in te voeren.

 

Statiegelddebat in de zomermaanden

De Gentse Feesten experimenteren in juli voor het eerst met statiegeld op herbruikbare bekers. Het experiment is een groot succes, er lag een kwart minder afval op de grond.

Tijdens de campagne voor de Belgische gemeenteraadsverkiezingen is zwerfvuil en statiegeld een hot topic. In Oostende rapen de Proper Strand Lopers elke zomeravond afval op het Belgische strand. Ook zij pleiten voor statiegeld.

Zwerfvuil wordt een bepalend thema bij de Vlaamse gemeenteraadsverkiezingen, bericht de VRT. In een onderzoek van GfK bleek dat voor 55% van de Vlamingen zwerfvuil een belangrijk element is in hun stemkeuze voor de lokale verkiezingen. In de laatste minuten van het Grootste Debat op VTM zegt de Antwerpse burgemeester Bart De Wever dat Antwerpen netter moet worden.

Diezelfde zomer maakt het Gentse creatief bureau Bigtrees gratis een advertentie voor de Statiegeldalliantie. Ze haalt de selectie van De Standaard Solidariteitsprijs en wordt paginagroot afgedrukt.

In België komen ook de Franstalige organisaties in beweging. De Brusselse gemeenten Jette en Sint-Gillis, de Brusselse concertzaal Ancienne Belgique, 15 organisaties uit het zuiden van het land en de waalse gemeenten Comines-Warneton en Neufchâteau sluiten zich aan bij de alliantie. De afstand tussen de meest zuidelijke en de meest noordelijke gemeente in de Statiegeldalliantie, Neufchâteau en Eemsmond, bedraagt daarmee 450 kilometer.

 

 

1 jaar Statiegeldalliantie

De vraag naar statiegeld op plastic drankflessen en blikjes klinkt steeds luider. Nu al 834 organisaties vragen het via de Statiegeldalliantie aan de Nederlandse en Belgische regeringen. Ook beginnen zich steeds meer economische actoren uit te spreken voor statiegeld.

Ecover, de multinational van schoonmaakproducten met Belgische wortels, voegde zich recentelijk bij de Statiegeldalliantie. Het is het eerste bedrijf dat zelf producten in PET-plastic verkoopt en zich uitspreekt voor statiegeld. Het maakt zijn nieuwste fles van 100 gerecyclede PET. Om die grondstof lokaal in België te kunnen kopen, moet er statiegeld komen, zegt het bedrijf. De vraag om statiegeld in België is voor Ecover gemotiveerd omwille van duurzaamheid, maar dus ook vanuit een bedrijfseconomische logica.

Het bedrijf opende trouwens drie dagen een Statiegeld Store in hartje Antwerpen en toonde zo dat het echt werkt. Bijna 3.000 mensen kwamen langs en er werden 7.000 plastic flessen ingezameld.

ASN Bank, de grootste duurzame bank in Nederland met meer dan 600.000 klanten, sluit zich eveneens aan bij de Statiegeldalliantie. De bank heeft een uitgesproken duurzaamheidsbeleid, onder andere gericht op het voorkomen en terugdringen van afval en vervuiling.

Ook Beweging.net, het netwerk van Vlaamse sociale organisaties zoals het Algemeen Christelijk Vakverbond ACV, de Christelijke Mutualiteit CM, Familiehulp en Femma, sluit zich aan bij het draagvlak voor statiegeld.

De Statiegeldalliantie groeit zo stevig verder en telt reeds 834 organisaties op haar eerste verjaardag.

In Nederland sloten op één jaar tijd alle provincies en bijna alle gemeenten zich aan: 361 van de 380 Nederlandse gemeenten zijn partner, 95 procent. In Vlaanderen is reeds 56 procent van de steden en gemeenten uitgesproken voorstander van statiegeld. Ook twee Brusselse en twee Waalse gemeenten sluiten aan. We verwachten dat er na de installatie van de nieuwe gemeenteraden nog meer gemeenten aansluiten.

 

Draagvlak zet druk op regeringen

De Statiegeldalliantie startte op 27 november 2017 met 21 organisaties en groeide op nauwelijks een jaar tijd tot 834 partners uit Nederland en België. Samen vragen ze aan de Nederlandse en Belgische regeringen om statiegeld uit te breiden tot alle plastic flessen en blikjes. Zowel de Nederlandse als Vlaamse regering treuzelen vooralsnog met de uitbreiding van statiegeld.

De meest recentelijke aansluitingen van een bank, een groot bedrijf en een sociale koepelorganisatie tonen dat het draagvlak voor statiegeld niet alleen groot, maar ook heel divers is. De voorbije twaalf maanden sloten al consumentenorganisaties, milieuorganisaties, waterschappen, boerenorganisaties, steden, gemeenten, afvalintercommunales, supermarkten en afvalbedrijven aan. De Europese Commissie, het Europees parlement en de Europese raad onderhandelen momenteel over de single use plastic richtlijn. 2019 wordt ongetwijfeld een boeiend jaar in de strijd tegen de plastic soep. De Statiegeldalliantie blijft haar vraag naar statiegeld op alle PET-flessen en blikjes herhalen. De verwachtingen naar een positieve beslissing over statiegeld door de Nederlandse regering en de Belgische gewestregeringen blijven hoog.

 

Weergave van de groei van het aantal aangesloten gemeenten tussen 27 november 2017 en 27 november 2018.

De lijst met alle aangesloten lokale overheden

De lijst met alle aangesloten organisaties en bedrijven

Nieuwe partners van de Statiegeldalliantie zijn welkom. Aansluiten kan eenvoudig via het inschrijfformulier op https://statiegeldalliantie.org

Volg onze campagne ook op social media

Waarom willen jullie statiegeld?

Contact

Vragen over de alliantie
info@statiegeldalliantie.org
  
Media gerelateerde vragen
pers@statiegeldalliantie.org

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrief
Loading

Join the revolution!

#StatiegeldYesWeCan