Stranden vol zwerfvuil: een dringende oproep voor statiegeld in België

Eén dag, 450 liter zwerfvuil, en 160 liter aan drankverpakkingen. Dit was de uitkomst van een opruimactie van zwerfvuil eind augustus aan de stranden van Oostende, waarbij vrijwilligers van Proper Strandlopers, City to Ocean, Fair Resource Foundation en de leden van de Statiegeldalliantie samen het afval onderzochten. Van de 450 liter afval die werd verzameld, bestond maar liefst 160 liter - 35% - uit plastic flesjes en blikjes. Deze cijfers onderstrepen de noodzaak van een statiegeldsysteem in België om zwerfvuil structureel aan te pakken. 

Elke avond bergen aan afval

Vrijwilligers van Proper Strandlopers ruimen al jaren dagelijks stranden op. Afgelopen zomer verzamelde men op een enkele dag in juli zelfs 4.000 liter afval in een gebied van slechts 500 meter. Hoewel de recente 450 liter lager lijkt, blijft de bijdrage van drankverpakkingen opvallend groot. 

Om het afval beter te analyseren, werd een zogenaamde brand audit uitgevoerd. Hieruit blijkt dat vooral drankverpakkingen een aanzienlijk aandeel hebben in het zwerfvuil. Een brand audit is een gerichte analyse waarbij afval wordt gesorteerd, gefotografeerd en in kaart gebracht. Dit geeft inzicht in de oorsprong van het afval en de merken die hierbij betrokken zijn. Hierdoor wordt duidelijk welke bedrijven het meeste bijdragen aan het zwerfvuilprobleem en kunnen deze ook gerichter worden aangesproken. 

Statiegeld als oplossing 

Uit studies blijkt dat een statiegeldsysteem niet alleen effectief is om zwerfvuil te verminderen, maar dat het specifiek een afname van 70 tot 90% van plastic flesjes en blikjes kan bewerkstelligen (bron). Tim van Proper Strandlopers onderstreept dit: “Afval is waardeloos. Het zou veel helpen moesten we er waarde aan geven zoals statiegeld. In de zomerdagen is 40 à 50 procent van het afval dat we vinden PET en blik.” 

In landen waar statiegeld wordt toegepast, wordt al jaren bewezen dat het een aanzienlijk verschil maakt in de strijd tegen zwerfvuil. Zo nam het aantal plastic flessen in het zwerfafval in Nederland af met 72% na invoering van statiegeld (bron). 

Een oproep aan de overheid: tijd voor actie

De Belgische overheid heeft nu de kans om een krachtig instrument in te zetten tegen zwerfvuil: statiegeld. De resultaten van de opruimacties en brand audits laten zien dat het probleem reëel is en dat de oplossing binnen handbereik ligt. Laat België het voortouw nemen en kiezen voor schonere stranden, parken en openbare ruimtes door statiegeld in te voeren. 

Uitnodiging webinar: Ontdek wat er gebeurt met het statiegeld in België tijdens ons webinar!

Het afgelopen jaar is er heel wat gebeurd rondom de politieke situatie in België, en daarnaast is het zwerfvuil er niet minder op geworden. Daarom organiseert de Statiegeldalliantie een webinar met alle updates rondom statiegeld, wat onze alliantie en haar leden kunnen doen, en een hoopvolle blik in de toekomst. Daarnaast is er ook tijd om vragen te stellen.

Wat kun je verwachten?
- Een terugblik van het afgelopen jaar
- De huidige situatie rondom statiegeld in België
- Statiegeld vanuit Europa
- Wat kunnen de Statiegeldalliantie en haar leden doen

Voor wie is dit webinar?
Dit webinar is geschikt voor iedereen die meer wil weten over de ontwikkelingen rondom statiegeld in België. Daarom nodigen wij niet alleen alle partners van de Statiegeldalliantie uit om mee te luisteren en mee te doen, maar iedereen die interesse heeft in het onderwerp. 

Deelnemen
We zullen hetzelfde webinar twee keer geven: namelijk in het Frans en in het Nederlands. Voel je vrij om te kiezen welk moment je het beste schikt. Je kunt ook aan beide sessies meedoen.

Franse sessie: donderdag 14 november 10:00 - 11:30
Klik hier om dit webinar toe te voegen aan je Google Calendar

Nederlandse sessie: donderdag 21 november 10:00 - 11:30
Klik hier om dit webinar toe te voegen aan je Google Calendar

We hopen je te zien bij de webinar(s)!

Opinie: CD&V pleit al jaren voor statiegeld, nu mag ze het invoeren

Opiniestuk geschreven door Rob Buurman en Chloé Schwizgebel van Fair Resource Foundation, mede-oprichter van de Statiegeldalliantie

De woordvoerder van de kersverse minister van Omgeving en Landbouw, Jo Brouns (CD&V), zei ook te willen kijken naar alternatieven voor statiegeld om het zwerfvuil te verminderen, daarmee suggererend dat de invoering van statiegeld nog onzeker is. CD&V heeft echter zelf jarenlang hartstochtelijk gepleit voor invoering van statiegeld. Met een eigen minister op het dossier moet het toch lukken. Zeker aangezien statiegeld al onderdeel uitmaakt van Vlaams en Europees beleid.

Het was partijgenoot en voormalig Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V) die in 2018 pleitte voor de invoering van 25 cent statiegeld op blikjes en petflessen. De hoeveelheid zwerfvuil nam namelijk toe en plastic flessen en blikjes maakten daar zo’n 20% gewicht (40% volume) van uit. Binnen de regering, samen met N-VA en Open VLD, lukte het Schauvliege niet om statiegeld in te voeren, maar in het Uitvoeringsplan Huishoudelijk Afval en Gelijkaardig Bedrijfsafval (2016-2022) werd wel vastgelegd dat het zwerfafval tegen 2022 met 20% gewichtsprocent moest dalen ten opzichte van 2013. 

Statiegeld is onvermijdelijk

Opvolger Zuhal Demir (N-VA) klonk daadkrachtig in haar aanpak van zwerfvuil. Toen na jarenlange monitoring van het zwerfvuil bleek dat de vele sensibiliseringsactie, boetes, en pilootprojecten niet het gewenste effect hadden, stelde ze in 2022 de invoering van statiegeld in het vooruitzicht. In haar eigen woorden: ‘systeem van statiegeld is onvermijdelijk.’

Al die tijd heeft CD&V in opiniestukken en hoorzittingen erbij Demir op aangedrongen om statiegeld in te voeren. Tinne Rombouts (CD&V), was samen met Steve Vandenberghe (Vooruit) en Mieke Schauvliege (GROEN) een van de sterkste pleitbezorgers voor de invoering van statiegeld. En met succes: want in het nieuwe Lokaal Materialenplan (2023-2030) dat onder leiding van Demir werd opgesteld, staat dat statiegeld in 2025 zal worden ingevoerd. Er staat letterlijk: "De beslissing om statiegeld in te voeren voor drankverpakkingen is daarmee politiek genomen.”

Is CD&V onder leiding van Jo Brouns nu opeens van mening veranderd? De eigen achterban, waaronder de Boerenbond en het Algemeen Boerensyndicaat, zijn voorstander van statiegeld. En met Vooruit in de regering, en de N-VA waarvan Demir in de vorige legislatuur juist de grootste stap vooruit heeft gezet, zou er toch eigenlijk geen twijfel meer mogen zijn.

Europa kiest voor statiegeld

Terwijl minister Brouns twijfelt, is op Europees niveau de invoering van statiegeld opgenomen in de nieuwe Verpakkingsverordening. Deze wet, die in april van dit jaar door het Europees Parlement werd goedgekeurd, stelt meerdere maatregelen voor om de hoeveelheid verpakkingen terug te dringen en recyclage te bevorderen. Voor plastic recyclers is de Verordening een zegen omdat voor het eerst is vastgelegd dat nieuwe kunststof verpakkingen deels uit gerecycled materiaal moeten bestaan.

Artikel 50 van de verordening stelt ook dat alle lidstaten, waaronder België, 90% gescheiden inzameling van plastic flessen en blikjes moeten bereiken en daarvoor statiegeld moeten hebben ingevoerd. Alleen als een lidstaat deze doelstelling kan halen zonder statiegeld, is er een uitzondering mogelijk. Volgens het laatste rapport van de Interregionale Verpakkingscommissie (p32) werd in 2022 64% van de blikjes gescheiden ingezameld met de blauwe zak. Statiegeld is onvermijdelijk.

Mocht CD&V nog twijfelen, al dan niet onder druk van coalitiegenoot N-VA, dan moet het nu toch helder zijn. Aan minister Brouns de schone taak om de Vlaamse bevolking mee te nemen in een plan dat de straten en natuur verlost van rondzwervende blikjes en flesjes, een belangrijke stap ook richting een circulaire economie. Politiek is debat en theater, maar uiteindelijk toch vooral ook beslissingen nemen en uitvoeren.

Perscontact

Rob Buurman, Directeur Fair Resource Foundation

+31 6 16401040

World Cleanup Day 2024 laat zien dat statiegeld nog steeds hoog nodig is in België

Afgelopen weekend vond de World Cleanup Day 2024 plaats, een internationale actie waarin duizenden vrijwilligers zich inzetten om hun omgeving properder te maken. In België werden tal van opruimacties georganiseerd, maar de hoeveelheid zwerfvuil toont aan dat er nog veel werk aan de winkel is. De Statiegeldalliantie benadrukt dat statiegeld nog steeds cruciaal is voor het verminderen van zwerfvuil in België. 

Zwerfvuil blijft groeien
Uit recente opruimacties, zoals die van River Cleanup in Brussel, blijkt dat het aandeel van plastic flessen en blikjes in het zwerfvuil zorgwekkend groot blijft. Tijdens de opruimactie in Brussel vond de Statiegeldalliantie meer dan 40 blikjes en flesjes binnen anderhalf uur, en dat door slechts een paar vrijwilligers. Eerder dit jaar was de situatie in Antwerpen vergelijkbaar: binnen anderhalf uur werden 50 drankverpakkingen verzameld. 

Aangezien dit slechts de hoeveelheid blikjes en flesjes zijn die door een paar personen zijn gevonden tijdens de cleanup, ligt het aantal drankverpakkingen dat in totaal is gevonden tijdens de opruimactie veel hoger. Zo verzamelden zo’n 400 vrijwilligers meer dan 500 kilo aan zwerfvuil tijdens de opruimactie in Brussel. Hiervan was 138.5 kilo PMD, waaronder dus drankverpakkingen.

Deze cijfers weerspiegelen de grotere problematiek in België: ongeveer 35% van al het zwerfvuil bestaat uit plastic flessen en blikjes. Dit is niet alleen slecht voor de natuur, het is ook schadelijk voor de volksgezondheid en biodiversiteit (zoals voor koeien, vissen en vogels). Gemeenten zijn jaarlijks miljoenen euro’s kwijt aan het opruimen van dit zwerfvuil. Een deel van deze kosten kan eenvoudig worden bespaard door een bewezen effectief systeem in te voeren: statiegeld. 

Buurlanden laten zien dat statiegeld werkt
In tegenstelling tot België, plukken andere Europese landen wel de vruchten van een statiegeldsysteem. Zo ook Nederland, waar sinds de invoering van statiegeld op plastic flesjes en blikjes een significante daling van deze drankverpakkingen in het zwerfvuil is waargenomen. Zo vond Dirk Groot, de Zwerfinator, 79% minder flesjes en blikjes in het zwerfvuil sinds de invoering van statiegeld (bron).

Oproep tot actie
De resultaten van de opruimactie spreken voor zich: zonder statiegeld blijven de straten van België vervuild met plastic flessen en blikjes. World Cleanup Day benadrukt elk jaar opnieuw de noodzaak van structurele veranderingen om onze omgeving proper te houden. 

Als we écht willen dat World Cleanup Day in de toekomst niet meer nodig is, dan moeten we nu actie ondernemen. België kan niet langer achterblijven. Het is tijd om statiegeld in te voeren en onze straten en natuur voorgoed schoon te maken.

Waarom statiegeld in het Vlaamse regeerakkoord moet komen

Terwijl we nog wachten op de Vlaamse regeringsvorming en het regeerakkoord, somt de Statiegeldalliantie op waarom statiegeld in het Vlaamse regeerakkoord moet komen. Het is tijd om een deel van het zwerfvuil écht effectief aan te gaan pakken, het is tijd om een onderwerp dat al zo lang op tafel ligt eens écht aan te gaan snijden. Kortom: het is tijd voor statiegeld!

Wat spoort Vlaanderen aan om statiegeld in te voeren?

Zuhal Demir (N-VA) gaf eerder al het startschot voor een statiegeldsysteem in 2025

Zuhal Demir zei eerder bij de Tafel van Vier: “Statiegeld is inderdaad onvermijdelijk. Decennia van sensibilisering, sancties en beloningsprojecten hebben immers niet het gewenste resultaat van een proper Vlaanderen geleverd. Actie is nodig. Met statiegeld kan Vlaanderen net als de noordelijke Europese landen het aantal blikjes en flesjes in de natuur sterk terugdringen”.

Het wordt tijd dat deze uitspraak zwart op wit komt te staan door statiegeld in het regeerakkoord toe te voegen.

De andere coalitiepartijen willen statiegeld

 Zo stelt Vooruit in haar partijprogramma: “We gaan de strijd aan met zwerfvuil. We voeren een eenvoudig statiegeldsysteem voor blikjes, plastic flessen en herbruikbare bekers in. Zo zorgen we niet alleen voor hoogwaardige recyclage, maar gaan we ook zwerfvuil tegen.” CD&V wilt ook statiegeld: “Om drankverpakkingsafval als grondstof te hergebruiken en zwerfvuil te voorkomen voeren we onverwijld het klassiek statiegeldsysteem in.”

Het politieke besluit is genomen

Dit gaat om meer dan losse woorden. Het is een politieke beslissing. Dat staat in het nieuwe Lokaal Materialenplan 2023-2030 van de OVAM. De beslissing is genomen na de slechte resultaten van de zwerfvuilmonitoring, waaruit bleek dat de industrie er niet in slaagde om tussen 2015 en 2022 met 20% te dalen.

Iedereen zegt “ja” tegen het statiegeld

Dit is wat Europa en het maatschappelijk middenveld laten zien: 

Wat zijn de voordelen van een statiegeldsysteem?

Statiegeld pakt zwerfvuil effectief aan

Meerdere studies en zwerfvuilrapers laten het effect van statiegeld zien. Zo bleek dat statiegeld het zwerfvuil tot zo’n 33% kan inperken*. Ook is in andere landen te zien dat statiegeld helpt om zwerfvuil te verminderen. Zo werden er in Nederland 116 miljoen minder blikjes op straat gevonden door de invoering van statiegeld op blik.

Maar Nederland is niet het enige voorbeeld: Letland, Slowakije en Denemarken laten allemaal een vergelijkbare afname zien van statiegeldverpakkingen in het zwerfafval na de invoering van statiegeld.

Het statiegeld voor betere recyclage

Dankzij statiegeld kun je bijna alle plastic en aluminium in de drankverpakkingen opnieuw in omloop brengen. Duitsland recycleert 98%. België kan zonder statiegeld maar zo’n 65% van de plastic flesjes en blikjes redden, al de rest wordt verbrand. Geen wonder dat meer dan 80% van de bevolking voorstander is van statiegeld.​

Statiegeld als springplank voor hergebruik

Statiegeld is een noodzakelijke stap naar meer herbruikbare oplossingen. Verpakkingen met een waarde worden teruggebracht. In plaats van ze te vernietigen, kunnen we ze ook opnieuw vullen. Dat doen we nu al met bierflesjes. In ons streven naar een volledig circulaire economie, hebben we statiegeld nodig

Voor de Statiegeldalliantie is het overduidelijk: voer een statiegeldsysteem in in België om zwerfvuil écht in te perken. Statiegeld moet daarom deel uitmaken van het regeerakkoord.

*Gebaseerd op de OVAM Fractietelling Zwerfvuil 2019-2021

Fotocredit: Saskia Risseeuw

Een persoonlijk bericht voor de Waalse ministers: tijd voor statiegeld!

Tijdens de zomervakantie ontvingen de nieuwe Waalse ministers en milieucommissie postkaartjes van de Statiegeldalliantie met een belangrijke boodschap: statiegeld maakt zwerfafval verleden tijd. 

De vorige beleidsmakers ontvingen ook al postkaartjes van de Statiegeldalliantie, met al onze verschillende verwachtingen voor een effectief statiegeldsysteem. Omdat we ook willen dat de nieuwe Waalse regering en milieucommissie zich bewust is van de urgentie om zwerfafval te verminderen met een effectief statiegeldsysteem, hebben we hen ook de postkaarten gestuurd. 

Zwerfvuil is nog steeds een groot probleem in België, en de zomerperiode laat de enorme hoeveelheden zwerfvuil dat wordt achtergelaten op de stranden nogmaals zien. Het is tijd om zwerfvuil écht aan te pakken.

Belofte maakt schuld

De nieuwe Waalse regering, bestaande uit MR en Les Engagés, belooft in hun regeerakkoord om ‘zwerfvuil uit te roeien’. Echter is een bewezen bestrijdingsmiddel tegen zwerfvuil, namelijk statiegeld, nergens terug te vinden in het regeerakkoord. Dit hoewel Les Engagés zich eerder wel duidelijk heeft uitgesproken om voor de invoering van een statiegeldsysteem te zijn. Zo begon de partij in 2023 een petitie om een statiegeldsysteem in te voeren, met bijbehorende campagne en video. De petitie staat nog steeds open. 

In het Waalse regeerakkoord voor de nieuwe zittingsperiode wordt gesproken over het uitroeien van zwerfvuil, en het principe ‘de vervuiler betaalt’. Hierdoor verwachten we dat de nieuwe regering radicaal optreedt tegen zwerfvuil en een effectief statiegeldsysteem invoert. De drie gewesten hebben de IVC (interregionale verpakkingscommissie) al opdracht gegeven om een plan op te stellen voor de invoering van een statiegeldsysteem. De statiegeld trein is dus al aan het rijden en mag niet meer gestopt worden. 

Daarnaast is statiegeld vanuit Europa onvermijdelijk. Volgens de nieuwe regels van de PPWR (de herziene Packaging and Packaging Waste Regulation) moeten EU-lidstaten tegen 2029 zorgen voor een gescheiden inzameling van minstens 90% voor plastic flessen en blikjes voor eenmalig gebruik. Het statiegeldsysteem is het enige middel om dit doel te bereiken. Daarom wordt het verplicht onder deze regelgeving (bron). 

Het is nu echt tijd om statiegeld te invoeren. Om de beleidsmakers hieraan te blijven herinneren zullen we postkaarten blijven sturen. Deze postkaarten laten zien wat statiegeld een krachtig middel maakt, en waarom België het onverwijld zou moeten introduceren. 
Onze boodschap versterken? Stuur de postkaarten naar de ministers via social media via deze link.

18 organisaties sturen brief voor een effectief statiegeldsysteem naar drie regionale milieuministers van België

Vandaag hebben achttien verschillende organisaties een brief naar de drie gewestelijke milieuministers gestuurd, met de dringende oproep voor een effectief statiegeldsysteem overal in België. Onder de ondertekenaars zijn verschillende organisaties die zich eerder al hebben aangesloten bij de Statiegeldalliantie.  

Het zwerfvuil probleem 

In de brief vragen de organisaties de milieuministers om maatregelen te nemen om de doelstelling van zwerfafval vermindering te halen, zoals beloofd. Eerder zijn er pogingen gedaan om deze te halen, bijvoorbeeld met proefprojecten in Wallonië en Brussel, en de proefprojecten in Vlaanderen rond het ‘digitale’ statiegeld. Deze projecten bleken echter niet effectief te zijn om het zwerfvuil probleem op te lossen. Ook organiseren Mooimakers en Be Wapp jaarlijks regionale schoonmaakacties, maar ook deze verbeteren de situatie niet.

De oplossing om flesjes en blikjes uit het zwerfvuil te houden

De bewezen oplossing om van blikjes en flesjes geen zwerfafval te maken, volgens de ondertekenaars? Statiegeld! Zo zijn Letland, Litouwen en Slowakije enkele voorbeelden van de Europese landen waar de invoering van het statiegeld met inzameling op het verkooppunt werkt. In deze landen komen namelijk bijna geen plastic flesjes en blikjes meer in het zwerfvuil terecht. Daarom roepen de achttien organisaties op om niet het wiel uit te gaan vinden, maar het voorbeeld van andere Europese landen op te volgen en zo snel mogelijk een effectief, klassiek statiegeldsysteem in te voeren.  

Geen woorden, maar daden

Ministers spraken zich al eerder uit over een statiegeldsysteem, zo zei Vlaams minister Zuhal Demir dat statiegeld onvermijdelijk is. Anderzijds verklaarde haar Waalse collega Céline Tellier onlangs dat we nog maar enkele meters van de eindstreep verwijderd zijn. Daarnaast sprak de Brusselse minister van Leefmilieu zich onlangs uit over het klassieke statiegeld. Volgens de ondertekenaars van de brief zijn dit veel woorden, maar weinig daden. Daarom dringen zij er nogmaals op aan om zo snel mogelijk een effectief statiegeldsysteem in te voeren in België. 

De Statiegeldalliantie zet zich al jaren in voor een statiegeldsysteem dat effectief zwerfvuil aanpakt en deelt daarom ook graag deze boodschap. Klik hieronder op de button om de brief te lezen en help mee de boodschap te verspreiden via social media.

open-brief-statiegeld-vf-042024Download

De brief werd ondertekend door: 

Algemeen Boerensyndicaat
ATD Vierde Wereld
Boerenbond 
Bond Beter Leefmilieu
Canal It Up
Canopea
Collectif de la Consigne Bruxelloise
Fair Resource Foundation
Fédération Wallonne des Agriculteurs
Ferm
FUGEA
Greenpeace
Gents Milieufront
Landelijke Gilden
Natuurpunt
Proper Strandlopers
Réseau Wallon de Lutte contre la Pauvreté
Testaankoop

Dien een motie in voor een effectief statiegeldsysteem in België!

Het is nog steeds niet duidelijk welk statiegeldsysteem er zal worden ingevoerd in België. Momenteel wordt er gekeken naar verschillende systemen, die zijn onderzocht in verschillende studies en proefprojecten. 

In voorstellen voor een digitaal of hybride statiegeldsysteem zullen grote verantwoordelijkheden rondom statiegeld worden doorgeschoven naar gemeenten. Bij een hybride of digitaal systeem zouden er namelijk extra “blauwe” vuilnisbakken voor PMD-verpakkingen (inclusief statiegeldverpakkingen) moeten worden geplaatst op het openbaar domein. De Statiegeldalliantie is sterk tegen deze voorstellen. 

In de voorstellen zijn de gemeenten verantwoordelijk voor het verkrijgen van de vergunning van de vuilnisbakken; het aankopen en plaatsen van de vuilnisbakken; het organiseren van het ophalen en legen van deze vuilnisbakken; en het opruimen van het eventuele zwerfvuil rondom deze vuilnisbakken. Daarnaast zullen gemeenten zogenaamde ‘thuis scanners’, die het digitale systeem vereist, moeten gaan uitdelen aan hun burgers voor alle huishoudens die geen smartphone hebben of er geen willen gebruiken. Ook zullen de gemeenten verantwoordelijk zijn voor het beheren van de administratie rondom deze thuis scanners. Een hoop extra verantwoordelijkheden dus, die zullen worden doorgeschoven naar de gemeenten. 

Vlaamse (VVSG) en Waalse (UVCW) federaties van gemeenten spraken zich al eerder uit om deze last niet te willen dragen. ‘Een van de voornaamste zorgen van de lokale besturen is het voorstel om de terugname van statiegeld via het openbaar domein te laten verlopen. In het onderzoek van de industrie, is het onvermijdelijk dat er uiteindelijk verborgen kosten bij de lokale besturen terecht komen,’ aldus Wim Dries, de voorzitter van de VVSG. Om dit nogmaals te benadrukken, deed de Statiegeldalliantie een oproep naar steden en gemeenten om een motie te tekenen om "nee" te zeggen tegen deze extra verantwoordelijkheid. Door een motie aan te nemen in hun gemeenteraad kan elke lokale overheid opnieuw alle extra verantwoordelijkheid afwijzen die een digitaal of hybride statiegeldsysteem met zich mee zou brengen. De verantwoordelijkheid en kosten van een statiegeldsysteem zouden namelijk bij de producenten van de drankverpakkingen moeten liggen, en niet bij de gemeenten. 

In Nederland heeft de NVG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) ook met succes het idee verworpen dat Nederlandse gemeenten verantwoordelijkheid zouden nemen voor het beheer van het statiegeldsysteem.

Dien ook nog een motie in!
In Vlaanderen en Wallonië hebben al tal van gemeenten zo’n motie getekend, kijk maar naar het voorbeeld van Ranst. Dien ook een motie in bij de gemeenteraad of het college van schepenen en laat de gemeente zich uitspreken tegen bijkomende verantwoordelijkheden voor lokale overheden met het toekomstige Belgische statiegeldsysteem. Op deze manier laten we de drie regionale ministers leefmilieu weten dat jullie voor een statiegeldsysteem kiezen dat lasten niet doorvertaalt naar het openbaar domein, en dus de burger en haar lokale overheid. 

Hieronder is een voorbeeld van een motie te vinden. Heeft de gemeente de motie getekend? Stuur ons een e-mail met het uittreksel van de motie, dan versterken wij de boodschap!  Vergeet niet om het naar je regering te sturen en te delen op je sociale netwerken.

Motie-Geen-extra-vuilnisbakken-1Download

De gemeente Ranst pleit voor een klassiek statiegeldsysteem: “Verantwoordelijkheid niet bij gemeenten leggen”

De gemeente Ranst, met burgemeester Johan de Ryck (N-VA), wil dat er spoedig een statiegeldsysteem komt om plastic verpakkingen en blikjes in te leveren. Dat laat Luc Redig, schepen voor Milieu & Groen in Ranst, weten aan het Gazet van Antwerpen. Daarnaast heeft de gemeente een motie getekend tegen extra vuilnisbakken op het openbaar domein, die zouden moeten worden neergezet indien er een hybride of digitaal systeem komt voor statiegeld. 

Naast gemeente Ranst spraken eerdere gemeenten zich ook al uit tegen het digitale statiegeldsysteem waarbij de verantwoordelijkheid bij de gemeente geplaatst wordt. Zo schreven 55 gemeenten een brief aan de drie regionale milieuministers met de vraag om een toegankelijk statiegeldsysteem en gaf de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) aan geen statiegeldsysteem te willen via vuilnisbakken op straat. 

Het doel van de invoering van statiegeld is duidelijk  - het verminderen van zwerfvuil. Een probleem waarmee de inwoners van Vlaanderen en zo ook Ranst zich maar al te vaak geconfronteerd zien. In Vlaanderen behoort zwerfvuil tot de top irritaties van de bevolking, zo blijkt uit de Gemeente-Stadsmonitor van het Agentschap Binnenlands Bestuur.

De vervuiler betaalt, niet de gemeente

Een van de opvallende kenmerken van het pleidooi van Ranst is de nadruk op het principe 'de vervuiler betaalt'. De gemeente is resoluut tegen het doorschuiven van verantwoordelijkheid en kosten naar lokale overheden, zoals wel wordt voorgesteld in de systemen van de pilootprojecten van Fost Plus en de Waalse studie van RDC Environnement. . In plaats daarvan pleiten ze voor een systeem waarbij iedereen zijn lege verpakkingen eenvoudig terug naar de winkel kan brengen. Het idee is om de verantwoordelijkheid en kosten niet bij de gemeenten en burgers te leggen, maar eerder bij de producenten.

Luc Redig benadrukt het belang van een systeem dat al bekend is bij de Vlamingen. Hij stelt voor om te beginnen met het uitbreiden van het statiegeldsysteem dat voor glazen flessen via supermarkten, door hieraan plastic flessen en blikjes toe te voegen. Zo wordt een systeem dat de consumenten al kennen en ondersteunen uitgebreid. Dit zou niet alleen de hoeveelheid zwerfvuil verminderen, maar ook een bewustwording creëren bij consumenten over hun rol in het afvalbeheer.

Door het uitspreken voor een klassiek statiegeldsysteem, hoopt gemeente Ranst spoedig op het invoeren van dit systeem. Met het tekenen van de motie en zich uit te spreken naar de pers, geven zij een voorbeeld wat andere gemeenten en beleidsmakers hopelijk kunnen volgen, en hiermee een oplossing te vinden voor een meer proper Vlaanderen. 

Genk eerste stad die het statiegeld van 2025 probeert

20 oktober stond de Statiegeldalliantie in Genk. Voor Shopping 1 toonden we burgers hoe een effectief statiegeldsysteem er uit kan zien in 2025. Met onze statiegeldmobiel toonden we hoe simpel het is om je statiegeld terug te krijgen. Het is een systeem dat nu al succesvol is in heel wat Europese landen, waaronder Duitsland, Letland en Zweden. Dat is ook precies het systeem dat we in België hebben voor veel glazen bierflesjes.

Burgemeester van de stad Genk, Wim Dries, gaf het startschot door als eerste een flesje in de machine te deponeren. Genk is - samen met meer dan 200 andere Vlaamse steden en gemeenten - lid van de alliantie en benadrukte het belang van een systeem dat toegankelijk is voor iedereen, dat helpt tegen zwerfvuil en de lasten niet doorschuift naar de lokale besturen. 

Er werd een duidelijk signaal gegeven dat de terugname moet gebeuren in de winkel zelf. Dit sluit aan bij de transitie naar een echte circulaire economie waarbij winkels verpakkingen terugnemen en ook gemakkelijker de stap kunnen nemen naar herbruikbare alternatieven. 

Burgers konden in Genk hun flesjes droppen, het systeem testen en maakten tegelijkertijd kans op een leuke prijs.  

Wil je ook graag de Statiegeldalliantie met haar mobiel op bezoek? 

Om de mogelijkheden te bespreken neem je best contact op met : info@statiegeldalliantie.org

Wim Dries - Burgemeester Genk