Wat is statiegeld?
Bij de verkoop van elk flesje of blikje wordt een extra bedrag aangerekend, bijvoorbeeld 25 cent. De klanten krijgen hun 25 cent terug als ze de lege verpakking indienen. Wie in de natuur dumpt, verliest geld. Wie zwerfvuil opraapt, kan een zakcentje bijverdienen.
Wat is het effect van statiegeld in het buitenland?
Meer dan 50 landen en regio’s hebben al statiegeld ingevoerd: van Zweden tot Australië en van Duitsland tot Californië. Ze pakken zwerfvuil aan en kunnen meer dan 90 procent van hun blik en PET recycleren. De systemen zijn kostenefficiënt en juridisch solide. We hoeven ze alleen maar te kopiëren.
Is er nog iemand tégen statiegeld?
Meer dan 80 procent van de Nederlanders en Belgen zijn positief over statiegeld. Deze Statiegeldalliantie bestaat intussen uit meer dan 1300 partners en wordt elke maand sterker. Er is dus meer dan voldoende draagvlak. Het zijn vooral de frisdrankproducenten en supermarkten die de invoering van een statiegeldsysteem zoveel mogelijk proberen te vertragen of af te zwakken.
Wat is klassiek statiegeld?
Alle verkooppunten worden verplicht om de lege verpakkingen terug te nemen. Dat maakt het systeem erg laagdrempelig. Dit is wereldwijd het meest populaire en succesvolle systeem. De handelaars nemen de verpakkingen aan de kassa terug of installeren een automaat.
Wat is de impact voor de handelaars?
De retour kost tijd en moeite. De automaten zijn ook absoluut niet goedkoop. Maar de handelaars ontvangen een vergoeding voor de handling van elke retourverpakking. Zo kunnen ze er op termijn zelfs geld aan verdienen. Voor kleine handelaars zorgt statiegeld ook voor extra trafiek en omzet in de winkel. Piepkleine verkooppunten zoals kiosken of foodtrucks worden in veel landen nog vrijgesteld van de retourplicht.
Wie gaat dat betalen?
De rekening is voor de vervuiler. Drankproducenten betalen een taks voor alle wegwerp die ze op de markt brengen. Daarnaast is er nog de waarde van de verkoop van de grondstoffen. Het ingezamelde blik en plastic flessen is van hoge kwaliteit en kan verkocht worden om nieuwe verpakkingen van te maken. Tot slot is er de opbrengst met het statiegeld van verpakkingen die niet worden teruggebracht.
Waarom is er nog steeds geen statiegeld in België?
Het zwerfvuil in België blijft elk jaar toenemen, tot ergernis van iedereen. Na 20 jaar politiek gepalaver is er nog steeds geen statiegeld op blik en plastic flessen. Toch zijn er op dit moment hoopvolle signalen. Zowel de Brusselse als de Waalse overheid hebben statiegeld in hun regeerakkoord opgenomen. Ook Vlaams Minister voor Omgeving Zuhal Demir gelooft dat statiegeld onvermijdelijk wordt om betere recyclagecijfers te halen. In 2023 wordt in Vlaanderen een digitaal systeem uitgetest.
Wat is digitaal statiegeld?
In Vlaanderen krijgt de industrie in 2023 de kans om een digitaal statiegeldsysteem uit te testen.Alle drankverpakkingen worden uitgerust met een unieke code die bij verkoop geactiveerd wordt. De consument moet zowel de QR-code van de verpakking scannen als de QR-code van de blauwe zak thuis of de vuilnisbak buitenshuis. Via deze dubbele scan met de smartphone komt het statiegeld terug op een gekoppeld bankrekening. Het is een alternatief concept dat nog in geen enkel land succesvol werd ingevoerd.
Wat zijn de bezorgdheden rond digitaal statiegeld?
1. Digitale drempels. Niet elke burger heeft een smartphone, een bankapp en internet.
2. Onzekerheid over milieueffecten. Een daling van het zwerfvuil is niet gegarandeerd.
3. Geen betere afvalscheiding. Alles zit weer samen in dezelfde zak en vuilbak.
4. Geen opstap naar hervulbare verpakkingen.
5. Ingewikkeld en niet op korte termijn realiseerbaar. Een hele uitdaging om een goed werkende app te ontwikkelen en alle verpakkingen, bakken en zakken uit te rusten met unieke codes.
6. Schending van de privacy
7. Fraudegevoelig
Hoe kan het statiegeldsysteem van Nederland nog beter?
1. Het statiegeldbedrag ophogen naar 25 eurocent. Een statiegeldbedrag van 15 cent voor blikjes en kleine flesjes is te laag en motiveert onvoldoende.
2. Een geld-terug-recht voor consumenten. Op veel verkooppunten kun je geen statiegeld terugkrijgen wanneer je daar je flesje of blikje in wilt leveren. Denk maar aan bioscopen, drogisterijen, treinstations, universiteiten, hogescholen en pretparken.
3. Er is te weinig opvolging en controle vanuit de overheid. Het bedrijfsleven is niet zo gemotiveerd. Lage retourpercentages leiden namelijk tot een financieel voordeel: dan moeten ze minder statiegeld uitkeren.
Waar moet een goed statiegeldsysteem aan voldoen?
1. Het geld-terug-recht: consumenten krijgen hun geld terug bij alle verkooppunten en supermarkten, zonder digitale obstakels. De innameplicht werd in de wet opgenomen.
2. Statiegeld op alle blikjes en plastic flessen tot en met 3 liter. Het systeem is het duidelijkst voor consumenten als er geen uitzonderingen zijn.
3. Transparantie van het statiegeldsysteem en betrokkenheid van verschillende stakeholders uit de samenleving.
4. Een hoog genoeg statiegeldbedrag van minimaal 20 eurocent, ook voor de kleine verpakkingen.
5. Opstap naar hergebruik: het systeem moet fabrikanten stimuleren om de switch te maken naar hervulbare verpakkingen.
Hoe kun jij zorgen voor (beter) statiegeld?
Moedig onze ministers aan om actie te nemen. Zorg dat je gemeente, bedrijf of organisatie zich aansluit bij de Statiegeldalliantie. Raap zwerfvuil en roep de frisdrankproducenten op tot betere verpakkingen. Deel onze campagnes op je social media. Laat van je horen.
Volg onze campagne ook op social media