Iets meer dan 10 dagen geleden stuurde de Statiegeldalliantie samen met een coalitie van 70 organisaties een brief aan politici om hen te vragen zo snel mogelijk statiegeld in te voeren in België. We kijken terug naar de reacties op deze brief.
Met straten en velden nog vol zwerfvuil en nog geen statiegeld in zicht aan het begin van het jaar, stuurde een coalitie van organisaties een brief naar Belgische politici om weer werk te maken van de invoering van statiegeld. De brief werd ook verspreid in de media en online gedeeld door verschillende ondertekenaars zoals Testaankoop, Boerenbond, Gents Milieufront en de gemeente Zwevegem.
De voorbije dagen kregen we antwoorden van verschillende politici in de drie gewesten. Zowel van de Vlaamse en Waalse ministers als van de Brusselse formateurs. Zowel Yves Coppieters als Jo Brouns, de Waalse en Vlaamse ministers van Leefmilieu, werden in het Waals en Vlaams Parlement bevraagd over de brief en de invoering van statiegeld in België. Zij bevestigden beiden dat er gesprekken gaande zijn over de invoering van statiegeld op interregionaal niveau. Het Interregionaal Samenwerkingsakkoord (ISA) verpakkingen* moet immers worden aangepast aan de onlangs gepubliceerde Europese verordening inzake verpakkingen en verpakkingsafval (PPWR).
Wat zegt de PPWR over statiegeld?
De herziene verordening verpakking en verpakkingsafval (PPWR) bevat nieuwe regels om de duurzaamheid van verpakkingen te verbeteren, waaronder doelstellingen voor preventie, hergebruik en hoogwaardige recycling. Deze verordening, die vanaf augustus 2026 rechtstreeks van toepassing is in alle lidstaten, wijdt statiegeld in als een selectief inzamelsysteem in Europa. Lidstaten moeten:
- 90% gescheiden inzameling van plastic flessen en blikjes bereiken;
- Statiegeld invoeren om deze doelstellingen te bereiken;
- Een vrijstelling van statiegeld kan worden verkregen als het land in 2026 80% bereikt en een uitvoeringsplan voorlegt (gevalideerd door de commissie) over hoe tegen 2029 90% zonder statiegeld kan worden bereikt;
- Een systeem invoeren dat de minimumvereisten van de verordening respecteert.
In Wallonië zegt Yves Coppieters te willen werken aan een “gemeenschappelijke strategie” om aan deze Europese regelgeving te voldoen. In Vlaanderen bevestigt Jo Brouns dat “we die 90 procent moeten halen” en dit “binnen de schoot van de Vlaamse Regering”. Hij zei “dat zal dan wellicht in een of andere vorm van statiegeld zijn”. Aan het Laatste Nieuws laat hij weten dat het halen van die 90 procent “zonder statiegeld onmogelijk is.”
Algemene steun van politici: over het algemeen is er nog steeds veel steun voor een statiegeldsysteem. In Vlaanderen hebben CD&V, Vooruit en Groen zich dinsdag in de commissie duidelijk voor het systeem gepositioneerd. Zelfs N-VA toonde interesse in het systeem en gaf aan dat men moet “zorgen dat het toegankelijk is”. Ook in Wallonië zijn er voorstanders voor statiegeld, namelijk Les Engagés, PS en Ecolo.
De invoering van statiegeld is in de vorige zittingsperiode uitgebreid besproken aan de hand van pilotprojecten en onderzoeken. Bovendien kan het voorbeeld van 17 andere landen in Europa die al statiegeld op plastic flessen en blikjes hebben, als model voor het systeem worden gebruikt. Er is geen tijd om te verliezen. In de komende maanden moet een beslissing worden genomen over de vorm van het systeem dat zal worden ingevoerd.
Voor een transparant proces
De onderhandelingen zullen plaatsvinden op interregionaal niveau binnen de Interregionale Verpakkingscommissie (IVC), om de ISA Verpakkingen aan te passen. De beslissing blijft in handen van de drie gewesten. De onderhandelingen moeten gebeuren met de betrokkenheid van de belanghebbenden die door het systeem beïnvloed zullen worden: producenten, recycleerders, maar zeker ook lokale overheden en de burgermaatschappij, zoals milieu-NGO's en boerenorganisaties. Hierdoor blijft het systeem eerlijk voor iedereen en pakt het effectief het zwerfvuilprobleem aan. De betrokkenheid van publieke stakeholders werd bevestigd door de Vlaamse minister zelf.
Inhoud van de statiegeld wetgeving
Dit moet leiden tot de invoering van een systeem in 2027, om zo de verplichte Europese doelstellingen in 2029 te halen. Het Belgische statiegeld zal ook moeten voldoen aan de minimumvereisten die Europa heeft vastgelegd in de veroordeling voor verpakking en verpakkingsafval (Bijlage X). Dit betekent dat het systeem - onder andere - een hoog genoeg statiegeld bedrag moet hebben, op een transparante manier moet worden vastgesteld en dat de eindverdelers - op zijn minst de lege verpakkingen die ze op de markt brengen - moeten aanvaarden (zogenaamde “terugnameplicht”).
*Het Interregionaal Samenwerkingsakkoord Verpakkingen regelt sinds 2008 de regels van het verpakkingsbeheer in de drie gewesten. Het stelt wettelijke doelen en plant de organisatie van onder andere de inzamelfrequentie en de werking van de blauwe zak in het hele land.
Volg onze campagne ook op social media